การปั่นหุ้น (Stock Manipulation) คือ ลักษณะการซื้อขายหุ้นที่จงใจให้ลักษณะของราคาหุ้นที่เกิดขึ้นอย่างผิดปรกติ อันนำมาซึ่งความเข้าใจผิดของนักลงทุนในเชิงราคาอย่างมีนัยสำคัญ หรือให้เข้าใจง่ายๆคือ ตั้งใจที่ขายหุ้นเพื่อให้คนอื่นเข้าใจผิดนั่นเองเช่น นาย A กับ นาย B ตกลงขายหุ้นกันไปกันมา เพื่อให้หุ้นราคาสูงขึ้นเรื่อยๆ นักลงทุนอื่นๆมาเห็นก็เข้ามาซื้อด้วย ด้วยความคิดที่ว่ามีการเปลี่ยนแปลงเชิงพื้นฐาน
ด้านกฎหมาย หากคิดโดยไม่รู้พื้นฐานด้านการลงทุนมาก่อน อาจจะคิดว่าการปั่นหุ้นนั้นไม่ใช่เรื่องผิดกฎหมาย เพราะคนสองคนตกลงจะซื้อขายกัน กินกำไรขาดทุนกันเอง แต่ในทางกฎหมายแล้ว การปั่นหุ้นถือว่าผิดกฎหมาย กรณีการลงโทษด้วยกฎหมายก็มีให้เห็นมากมายในตลาดหุ้นไทย อ้างถึงพระราชบัญญัติหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ พุทธศักราช 2535 มาตรา 242 ที่กำหนดขอบเขตของคำจำกัดเรื่องข้อมูลวงในและการกำหนดห้ามนำมาประโยชน์ในการซื้อขายหุ้น มาตรา 243 ที่พูดถึงกลุ่มบุคคลที่เข้าถึงข้อมูลวงใน และมาตรา 244 ที่กำหนดห้ามมีพฤติกรรมการซื้อขายที่ก่อให้เกิดความเข้าใจผิด หรือก็หมายถึงการปั่นหุ้นนั่นเองว่า “มาตรา ๒๔๔ ให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าบุคคลดังต่อไปนี้ ซึ่งมีพฤติกรรมการซื้อขายหลักทรัพย์หรือเข้าผูกพันตามสัญญาซื้อขายล่วงหน้าที่ผิดไปจากปกติวิสัยของตน เป็นบุคคลซึ่งรู้หรือครอบครองข้อมูลภายในตามมาตรา ๒๔๒” บทกำหนดการลงโทษนั้นมีทั้งโทษทางอาญาและแพ่ง โดยโทษทางอาญาระบุไว้ในพระราชบัญญัติหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ พ.ศ. 2535 มาตรา 249 และโทษทางแพ่งระบุไว้ในพระราชบัญญัติหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ พ.ศ. 2559 มาตรา 296
การสร้างราคาหลักทรัพย์ หรือการปั่นหุ้น (Market Manipulation) ซึ่งได้แก่ การที่บุคคลหรือกลุ่มบุคคลมีการซื้อขายในลักษณะจงใจหรือเจตนาบิดเบือนราคาและปริมาณการซื้อขายของหลักทรัพย์ให้ผิดไปจากสภาพปกติ โดยมีเจตนาหลอกลวงให้ผู้อื่นสำคัญผิดเกี่ยวกับราคาและปริมาณการซื้อขายของหลักทรัพย์นั้นๆและหวังผลประโยชน์จากการลวงการซื้อขายนั้น เช่น
– การผลักดันราคา โดยการพยายามทำให้ราคาหลักทรัพย์ปรับตัวสูงขึ้น เพื่อหวังประโยชน์ที่จะขายหลักทรัพย์ได้ในราคาสูง หรือ
– การพยุงราคา เพื่อรักษาระดับราคาหุ้นไม่ให้สูงหรือต่ำกว่าราคาที่ควรจะเป็น หรือ
– การกดราคา โดยการทำให้ราคาหลักทรัพย์ต่ำกว่าที่ควรจะเป็น เพื่อหวังประโยชน์จากการที่จะเข้าไปซื้อในราคาต่ำ หรือ
– การซื้อขายหลักทรัพย์ในลักษณะจับคู่กันเอง ซึ่งในที่สุดบุคคลที่ได้รับประโยชน์จากการซื้อขายนั้นเป็นบุคคลหรือกลุ่มบุคคลเดียวกัน ไม่มีการเปลี่ยนมือกันจริง เพื่อลวงให้บุคคลอื่นหลงผิดในราคาหรือปริมาณการซื้อขายหลักทรัพย์ เป็นต้น
ซึ่งตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยก็จะมี ฝ่ายกำกับการซื้อขาย ( Market Surveillance Department) เป็นหน่วยงานที่ทำหน้าที่กำกับดูแลให้เกิดความเป็นธรรมในการซื้อขายหลักทรัพย์ ที่ดูแลครอบคลุมถึงการปั่นหุ้นนี้ด้วย ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยจะมีมาตการป้องกันมากมาย แต่วิธีการปั่นหุ้นใหม่ๆ ได้ถูกพัฒนามากขึ้นเรื่อยๆ เพื่อหลีกเลี่ยงการตรวจสอบ แต่ก็มีบางคนที่กำลังหลงเสน่ห์หุ้นปั่น ซึ่งถ้าสามารถจับจังหวะเข้าออกได้ทันเวลาก็จะสามารถให้กำไรได้อย่างงดงาม แต่ถ้าไม่ทันเจ้ามือก็สามารถทำให้พอร์ตพังได้เช่นกัน ดังนั้นควรต้องตัดสินใจการลงทุนอย่างรอบคอบ ประเมินผลตอบแทนและความเสี่ยงที่จะตามมาด้วย